Wystawa przygotowana i udostępniona w 80. rocznicę śmierci Floriana Marciniaka, pierwszego komendanta Szarych Szeregów.
Ekspozycja składa się z trzech części. Pierwsza, zatytułowana „Przygotowanie” to kilkadziesiąt fotografii ze scenami prezentującymi harcerskie życie w okresie dwudziestolecia międzywojennego – wspólne zajęcia, ćwiczenia, chwile przerw, przyjaźnie. Na zdjęciach utrwalone są także twarze tych, którzy zaczynali swoją służbę dla Ojczyzny w harcerskim mundurze. Wśród nich Franciszka Witaszka, później lekarza i oficera ZWZ-AK, który zginął w Forcie VII, czy też pierwszego naczelnika Szarych Szeregów Floriana Marciniaka, jeszcze podczas przedwojennej harcerskiej wędrówki.
Część druga – „Służba”, opowiada o czasach wojny, przypomina najważniejsze działania, jakich podejmowali się wielkopolscy harcerze, wierni przyrzeczeniu i słowom „Na jej zew w bój czy trud, pójdzie rad harcerzy polskich ród”.
Trzecia część ekspozycji nosi tytuł „Ofiara”. Opowiada o losach harcerzy, którzy za swą działalność byli aresztowani, torturowani, uwięzieni w Forcie VII i zamordowani. Zobaczyć można wysyłane z Fortu VII grypsy, przeczytać fragmenty wspomnień, poznać życiorysy tych, którzy zgodnie z przyrzeczeniem nie cofnęli się przed ofiarą życia. Śmierć Floriana Marciniaka wraz z grupą harcerzy i instruktorów przypominają fotografie bohaterów ustawione w symbolicznym harcerskim kręgu :
w nocy z 18 na 19 lutego 1944 roku z Fortu VII do obozu w Gross-Rosen Niemcy wywieźli prócz Floriana Marciniaka także aresztowanych członków i współpracowników Wielkopolskiej Komendy Chorągwi. Byli to: hm. Jan Skrzypczak, hm. Alojzy Kozłowski, hm. Adam Pluciński, hm. Franciszek Jujka, a także phm. Tadeusz Wojtczak z Buku, druż. Zygmunt Gracz z Międzychodu, hm. Jan Miękus, hm. Tadeusz Bednarowicz i phm. Bruno Galuba z Obornik, phm. Jan Grodziski z Poznania oraz phm. Antoni Gendek z Wrześni. Tego dnia do obozu w Gross-Rosen wywieziono także dziesięciu lub jedenastu innych harcerzy. Nazwiska i losy tych osób do dziś pozostają nieznane… Zostanie Pamięć Ich Ofiary!
Wystawa powstała w ramach zadania: „PAMIĘCI WSZYSTKICH TYCH, KTÓRYCH NAZWISKA ZATARŁ JUŻ CZAS, ZOSTANIE PAMIĘĆ ICH OFIARY”. Przygotowanie i budowa zespołu wystaw dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Samorządu Województwa Wielkopolskiego.
DOKUMENTACJA FOTOGRAFICZNA Tamara Andrzejewska
